|
Het militaire verleden van het Gentse Citadelpark
|
|
Wat is er heden nog uitwendig zichtbaar terug te vinden van deze origineel Belgische commandostructuur in het Citadelpark .
Hieronder zullen we jullie toch een vrij precies beeld proberen te schetsen van de in de ondergrond van een heuvel langs de Leopold II-laan verborgen Commandobunker. Allicht heb je er tot heden steeds een kluwen van schouwpijpjes in gezien. Nochtans kan men aan de lokatie van deze schouwen de bunker in de ondergrond zeer duidelijk omlijnen.
Men kan de eerste sporen van de bunker reeds zien vanop de Leopold II-laan, namelijk het witte chalet dat de hoofdtoegang van de bunker verbergt. |
 |
 |
 |
| De zichtbare restanten van de bunker zijn het eenvoudigst terug te vinden door het park te betreden langs de Leopold II-laan. Men ziet trouwens vanaf de Leopold II-laan, bovenop de heuvel reeds het witte toegangschalet van de bunker staan. Heel veel mensen komen hier allicht langs zonder enig besef wat hier in de ondergrond zit. Dit chalet werd aan de binnenkant totaal verbouwd en is heden een uitvalsbasis voor de Gentse groendienst. Hier bevinden zich heden hun wasplaatsen, kleedkamers, refter,... |
| Op de linker kant van het chalet is een soort carport toegevoegd. Dit geeft toegang tot een klein koertje bij het chalet. |
Het chalet en bijhorende koertje zijn altijd afgescheiden geweest van de rest van het park. Dit was ook ten tijde dat de bunker nog gebruikt was door de Civiele bescherming een verboden gebied.
Om de verschillende zaken iets duidelijker proberen te specifiëren heb ik op een plannetje van de bunker uit 1988, de verschillende zichtbare structuren aan het oppervlak genummerd. (Origineel plan: Groendienst Gent) |
We zetten onze tocht verder langs de rechter kant van het chalet. Als u op het plannetje kijkt, ligt de bunker dus letterlijk onder onze voeten. Het pad loopt er bovenop. Dit is het pad dat langs het amfitheater loopt en ongeveer uitkomt bij de kiosk.
We gooien eerst eens een blik op het kleine afgesloten koertje meteen achter het Citadel. Hier zijn ook nog wel enkele leuke dingen terug te vinden. |
 |
 |
Centraal ziet men de mast van de Civiele bescherming. Dit is het enige aan deze bunker dat nog altijd in gebruik is door de Civiele bescherming van de hier aanwezige structuren.
Op het koertje staan wel nog wat herkenbare zaken. We zien namelijk links, kort tegen het chalet een kleine schacht (nr 1). Juist daarnaast zie je de grotere schacht (nr 3). Meer naar rechts zie je een lagere structuur (nr 2 op het plannetje).
De grote schouw (nr 3) staat juist op de rand van de bunker (er net buiten). De eigenlijke bunker steekt juist voor deze grote schouwen. De kleine ventillatieschacht (nr 1) staat op de kop van de kleinere kazemat die reeds van in het begin bij de bunkertoegang onderaan het trappencomplex is betrokken geweest in 1938. De lagere structuur (nr 2) is een bijkomende nooduitgang van de bunker. Deze is zeker niet origineel Belgisch van bij de bouw van de bunker aanwezig geweest. |
 |
 |
| De kleine luchtschacht (nr 1) is eveneens gebruikt voor het doorsteken van stroomkabels naar de kazemat in de ondergrond. Men ziet er ook nog een oude ontluchter van allicht een ondertussen verdwenen mazouttank naar boven steken. |
 |
Hierboven een detail van structuur 2. Dit wordt inderdaad bij de bunker zoals in gebruik door de Civiele bescherming omschreven als een nooduitgang. Dit is tevens de achterkant van de kleinere kazemat die hier nog in de ondergrond steekt. De kazemat wordt praktisch begrenst aan de uiteinden door schacht 1 en nooduitgang 2.
Structuur 2 is vermoedelijk later bijgemaakt omdat zoals in de reportage over de binnenkant van de bunker zal blijken, de kazemat in de ondergrond ten tijde van de Civiele Bescherming van functie is veranderd naar de ruimte voor de stroomgroep. Dit verklaart de uitstekende ontluchter voor een mazouttank (die ondertussen in de ondergrond ook verdwenen is). Deze nooduitgang was allicht in hoofdzaak eerst een aanzuig van lucht voor de koeling van de stroomgroep die hier in die periode in de ondergrond stond opgesteld. De functie van nooduitgang is er allicht in die periode bijkomend gegeven omdat deze mogelijkheid zich allicht toch voordeed. |
 |
Hiernaast een beter zicht op het stuk van de heuvel verderaf van het chalet. Men ziet er al duidelijk in dezelfde lijn als schacht 3 en de dubbele schouwen op het plannetje aangeduid als 4 en 5.
Al deze grote schouwen staan letterlijk juist naast de betonnen structuur van de originele bunker in de ondergrond. De bunker zelf ligt zoals gezien hier, rechts van de grote schouwen.
Men had dus wel met de schouwen de veiligheid ingebouwd dat ingegooide zaken, nooit de inwendige betonnen bunker zouden bereiken en dus weinig impact zouden hebben op de hoofdstructuur van de bunker. |
|
| De bovenste foto toont ons het vervolg van het wegeltje rechts van het chalet. Zoals reeds gezegd zit de bunker in dit geval in de ondergrond (voor de schouwen). Verderop zie je trouwens ook schacht nr 9 (rechts van het wegeltje). De foto rechtsonder is een terugblik in de richting van het chalet. In dat geval dient de bunker op de linker kant gesitueerd te worden. |
 |
 |
Ook de foto linksboven is leuk om u een beter beeld te geven op de nog bestaande structuren, hier in de ondergrond. De schacht achter dewelke werd gefotografeerd, is schacht 5. De schacht in de verte is schacht 9. Dit wil in feite zeggen dat de bunker ligt achter schacht 5. Ook komt de betonnen bunker niet verder dan schacht 9. Dit is ook meteen het verste punt van het chalet verwijderd, van de betonnen originele bunker.
Vrij kort tegen schacht 5 vindt men de eerste van twee kleinere luchtschachten. Dit schachtje is aangeduid op plan als schacht 6. Jammer genoeg ontbreekt op dit schachtje het originele betondeksels waardoor het wel effectief bij regenval beperkt binnenregent beneden in de structuur. |
 |
In dezelfde lijn loodrecht op het chalet kan men trouwens nog een gelijkaardig klein luchtschachtje zien liggen, namelijk nr 7 op plan.
Schachtjes 6 en 7 zijn op hun beurt nu net leuk omwille van het feit dat zij u een heel correct beeld kunnen geven van de lokatie van de oude kazemat die ook hier nog in de ondergrond steekt. Tussen deze twee schachten zit namelijk de kazemat die ooit onder het Chalet Suisse stak. |
|
| Kort tegen schacht nr 7 en het wegeltje rechts van het chalet vindt men nog dit met bouten dichtgemaakte putdeksel. Dit is eveneens een nooduitgang van de bunker. Het is in elk geval het verst verwijderde punt van de huidige versie van de bunker ten opzichte van het chalet. |
| We keren nu even terug totbij het verste punt van de originele betonnen bunker, schacht nr 9, juist naast het wegeltje tussen chalet en kiosk, op de heuvel. Waar we komend van de kiosk, deze schouw tegenkomen, begint de betonnen bunker. |
| In de buurt van schacht 9 vindt men nog het meest verbazende, aan de buitenkant zichtbare restant van de bunker. Hier komt de bunker namelijk letterlijk aan het oppervlak. Als men kort voorbij deze schacht eens naar beneden kijkt in het talud, kan men namelijk een betonnen iets uit het talud zien steken. Let op, bepaalde gedeeltes van het jaar, is het sterk overgroeid en nauwelijks zichtbaar. De foto rechts is trouwens gefotografeerd vanaf dit uitstekende gedeelte en op de achtergrond ziet u schacht 9 er boven steken. |
 |
 |
 |
Hetgene we hier te zien krijgen, verbaasde me ooit ook enorm toen ik het voor het eerste te zien kreeg. Ik dacht persoonlijk eerst lange tijd dat het beton van de bunker zelf nergens aan het oppervlak kwam. Het geheel heeft zelfs van het wegeltje gezien precies het uitzicht van een bunkertje met een schietgat.
De structuur is in feite niets anders dan de betonnen wand van de bunker die hier naar buiten uitsteekt. Hier is een kleinere in baksteen uitgewerkte structuur tegen aangebouwd (het gedeelte dat nog eens extra naar voor uitsteekt).
|
 |
Dat nog eens vooruitstekende gedeelte is de eigenlijke originele Belgische nooduitgang van deze bunker uit 1938. Hetgene we precies te zien krijgen als een schietgat, is een metalen roostertje om licht en lucht in deze structuur te krijgen. Voor de structuur zien we trouwens nog een gemetst putje.
Dit is zo goed als zeker een gemetste put waarin elektrische sondes zitten. In die put werd het binnenkomende grondwater uit de bunker samengebracht en systematisch in het oog gehouden qua niveau. Kwam het te hoog, werd dit water door middel van een pomp afgevoerd, allicht naar de rioleringen in de buurt. Er kan hier trouwens nooit veel grondwater te bespeuren geweest zijn, gezien de gehele structuur boven of maximaal op het niveau van de Leopold II laan is gelegen. |
|
 |
 |
De nooduitgang zelf is te zoeken op de rechter kant van deze structuur. Daar zit vrij goed verborgen, een klein metalen deurtje. Het is maximaal een halve meter bij een halve meter groot. Het deurtje is origineel enkel van de binnenkant uit, openmaakbaar.
|
Een laatste schacht (nr 11) zit nog verborgen in het talud tussen de bunker en het wegeltje van de grottenstructuur naar de kiosk. Het is een schacht die echt enorm aan het zicht wordt onttrokken door het omliggende groen.
Dit zal in elk geval ook wel de bedoeling geweest zijn. Het is namelijk de enige schacht die letterlijk als functie had, het binnentrekken van verse lucht (indien nodig). Dit hield natuurlijk ook risico in als dit mocht geweten zijn voor sabotage van de werking van de bunker. Deze schacht zit trouwens ook niet gebouwd tegen de betonnen wand van de bunker maar ligt er enkele meters van verwijderd. De schacht ligt ongeveer op dezelfde hoogte als de grote schacht juist achter het chalet. |
|
 |
 |
 |
| Als afsluiter van deze reportage wil ik u toch nog een idee geven over de hoogte van de heuvel waar de bunker in zit verwerkt. U krijgt hieronder nog een blik op de Leopold II laan vanaf de heuvel. De foto is getrokken vanaf de rand tussen heuvel met bunker en het amfitheater. |
|
 |
Mocht iemand nog over bijkomende informatie beschikken van deze structuur, blijft dit steeds welkom als mogelijke aanvulling op deze pagina. Mail in dat geval gerust op onderstaande mailadres: info@bunkergordel.be
Graag had ik bij deze onderstaande diensten willen danken voor het mogelijk maken van deze reportage:
- Mr. Ghislain Mineur voor zijn zeer vlotte manier van samenwerken als het gaat over het beschikbaar stellen van materiaal en gedachtengoed, het ruilen van waardevolle documentatie.
- De Gentse Groendienst voor zijn vlotte medewerking.
|
|
